Các yếu tố bảo vệ sẵn có trong máu và các dịch của cơ thể là bo thể (BT), propecdin, interferon và các kháng thể tự nhiên.
Bổ thể (BT, complememt)
Tính chất
BT là một hệ thống protein bao gồm 11 thành phần (hiện nay, người ta cho rằng, nó có 40 thành phần), sẵn có trong huyết thanh, thường bị hoạt hóa bởi phức hợp miễn dịch (một sốtrườnghợp có thể bị hoạt hóa theo con đường tắt, không cần phức hợp miễn dịch).
Tác dụng sinh học
Bổ thể khi được hoạt hóa bởi kháng thể và kháng nguyên có thể làm tan các VK Gram âm, VR, Rickettsiavà tiêu diệt các VK Gram dương. Bản thân BT khi chưa hoạt hóa cũng có thể làm tan các VR.
BT làm tăng sự kết dính miễn dịch và sự thực bào vì bổ thể có receptor (c3b) trên các tế bào thực bào.
BT có hoạt tính phản vệ do giãn mạch (c3a, c5a).
BT có tác dụng thu hút bạch cầu.
Propecdin
Propecdin là một hê thong protein cô trong huyết thanh. Propecdin co các tác dụng sau:
Ket hdp vôi zymozan (là mot loai polysacarit cô trên bềmặt một sốVSV) khi cóxúc tác củaion Mg2+, như một kháng thể tựnhiên.
Hoạt hóa bo the theo con dvrông tit.
Tính chất
IFN xuất hiện rất nhanh (1 giò sau khi tiêm chất kích thích).
Trong cơ thể, IFN của tế bào này tiết ra có tác dụng với các tế bào xung quanh và qua đường máu tác dụng với các tế bào xa hơn.
Có thể dùng IFN nội sinh (do kích thích cơ thể sản xuất bằng interferonogen) và IFN ngoại sinh (sản xuất in vitro) để phòng và chữa một số bệnh do virus.
Các loại IFN, nguồn gốc và tác dụng
IFN alpha: do các tế bào xơ non và biểu mô sản xuất, có tác dụng ngăn cản sự nhân lên của virus.
IFN beta: do tế bào lympho và đại thực bào sản xuất. Có tác dụng ngăn cản sự nhân lên của virus. Hoạt hóa các tế bào diệt tự nhiên (NK), chống nhiễm trùng và ung thư.
IFN gama, còn gọi là IFN miễn dịch. Do tế bào lympho TCD4sản xuất, tác dụng như một lymphokin, có tác dụng điều hòa miễn dịch. Hoạt hóa các tế bào diệt tự nhiên và đại thực bào, chống nhiễm trùng và chống ung thư.
Kháng thể tự nhiên (natural antibody)
Kháng thể tự nhiên là những kháng thể có sẵn trong máu, mà không rõ đã có sự tiếp xúc với kháng nguyên tương ứng. Tuy với một số lượng rất ít, nhưng kháng thể này đã làm tăng sự đề kháng đáng kể với kháng nguyên tương ứng hoặc kháng nguyên chéo. Vì vậy kháng thể này sẵn có và nó làm tăng khả năng miễn dịch. Trẻ em một năm tuổi, tỷ lệ kháng thể chống phế cầu và E. colicao hơn nhiều tỷ lệ nhiễm các vi khuẩn này.
Miễn dịch chủng loại
Các loài động vật khác nhau có khả năng đề kháng không giống nhau với các vi sinh vật. Ngay trong cùng một loài động vật, sự đề kháng cũng có sự khác biệt. Người ta đã nghiên cứu và thấy 70% người Mỹ da đen có sự đề kháng với ký sinh trùng sốt rét Plasmodium vivax, ngược lại những người Mỹ da trắng hoàn toàn nhạy cảm với ký sinh trùng này. Sự khác biệt này là do ở bề mặt hồng cầu người Mỹ da đen thiếu các phân tử tiếp nhận cho p. vivax, còn ở người Mỹ da trắng thì không có hiện tượng này. Thực chất miễn dịch chủng loại là phụ thuộc vào di truyền chủng loại động vật.
