SỰ NHÂN LÊN CỦA VIRUS TRONG CÁC TẾ BÀO CẢM THỤ
Virus chỉ có thể nhân lên trong tế bào cảm thụ. Nhờ hoạt động của tế bào mà virus tổng hợp được các thành phần cấu trúc và tạo ra các hạt virus mới. Quá trình nhân lên của virus trong tế bào có thể chia thành 5 giai đoạn:
Sự hấp phụ của virus trên bề mặt tế bào
Sự hấp phụ được thực hiện nhờ sự vận chuyển của virus trong các dịch gian bào giúp virus tìm tối tế bào cảm thụ.
Các thụ thể (receptor) đặc hiệu trên bề mặt tế bào cảm thụ sẽ cho các vị trí cấu trúc đặc hiệu trên bề mặt hạt virus gắn vào thụ thể. Ví dụ: gpl20 của HIV hấp phụ vào CD4 của các tế bào cảm thụ.
Sự xâm nhập của virus vào trong tế bào
Sự xâm nhập thành phần quan trọng nhất là acid nucleic theo các cơ chế sau:
- Nhờ enzym cởi vở của tế bào giúp virus cởi vở, giải phóng acid nucleic nhờ enzym decapsidase.
- Virus qua màng tế bào qua cơ chế ẩm bào hoặc nhờ phần vở capsid co bóp, bơm acid nucleic qua vách tế bào, xâm nhập vào trong tế bào cảm thụ.
Sự giải phóng lõi của virus
Sau khi xâm nhập, acid nucleic của virus và có thể cả một sốenzym (nếu có) được giải phóng ra khởi vở capsid nhờ các enzym phân huỷ của tế bào. Bưốc này còn được gọi là “giai đoạn cởi áo”.
Sự tổng hợp các thành phần cấu trúc của virus
Đây là giai đoạn phức tạp nhất của quá trình nhân lên của virus và nó phụ thuộc loại AN của virus. Nhưng kết quả cuối cùng là để tổng hợp được AN và các thành phần cấu trúc khác của virus. Dưối đây là ví dụ về ba loại virus có hai loại AN khác nhau:
Virus có AN là ADN hai sợi
- Từ khuôn mẫu ADN của virus tổng hợp nên mARN, phục vụ cho tổng hợp nên ADN polymerase và ADN mới.
- Từ ADN mói được tổng hợp, mARN được tổng hợp để tạo thành protein capsid và các thành phần cấu trúc khác của virus.
Virus có AN là ARN một sợi dương
ARN của virus đồng thòi là mARN để tổng hợp nên ARN polymerase và ARN mới của virus, mARN này cũng được dùng để tổng hợp nên capsid.
Virus có ARN một sợi âm
Virus loại này tổng hợp nên sợi bổ sung (sợi dương) làm mARN để tổng hợp nên các thành phần cấu trúc của virus.
